Een nieuw theaterseizoen en een nieuwe ‘Dokter in de Zaal.’ Een serie talkshows die het Wilhelmina Ziekenhuis Assen {WZA} en Theater De Nieuwe Kolk {DNK} 1 x per 2 maanden organiseren.
Dinsdagavond 10 september 2024 vond de aftrap plaats en het onderwerp was ‘Parkinson.’
Eva Kingma, Neuroloog van het WZA en Mathilde Spoelstra, Verpleegkundig specialist van het WZA werden tijdens deze informatieavond geïnterviewd door Judith Regendorp, presentator van RTV Drenthe.
Alle foto’s: © Cees van der Boom | Omroep Assen
Vrij te downloaden voor eigen gebruik
Voor alle andere doeleinden is voorafgaande en uitdrukkelijke toestemming vereist
Voorafgaand aan deze talkshow vroeg ik enkele bezoekers wat hun verwachtingen waren en wat de reden was om vanavond bij deze talkshow aanwezig te zijn:
‘Ik steek er veel van op, ik kom vaker naar deze avonden’
‘Ik maakte dit mee met een naaste; alleen het in de auto stappen kostte al veel moeite’
‘Ik kom kennis opdoen’
‘In hoeverre staan de neurologen open voor alternatieve geneeswijzen, het gaat toch om het verbeteren van het welzijn’
‘Mijn vader heeft het; het was vooral fysiek en mentaal erg zwaar en zowel voor hem als voor mij’
‘Wat is de huidige kennis van Parkinson bij de neurologen? Zijn er al mogelijkheden om de ziekte te voorkómen?’
Zo maar wat uiteenlopende reacties. Duidelijk was dat er grote belangstelling voor deze talkshow was.
~
Algemeen:
De ziekte Parkinson is vernoemd naar James Parkinson. Hij beschreef als eerste deze ziekte.
Bepaalde cellen in de hersenen gaan langzaam kapot en dat zijn dan vooral de cellen die het belangrijke stofje Dopamine maken.
Dopamine is een essentiële boodschapper in de hersenen die het mogelijk maakt dat zenuwcellen met elkaar communiceren en die informatie van de ene zenuwcel naar de andere overbrengen. Belangrijk voor functies in het zenuwstelsel, zoals motivatie, beweging, leren, etc.
Het uitblijven van dat stofje in de dopamine-afhankelijke hersengebieden zorgt ervoor dat er allerlei klachten ontstaan, zoals moeite met bewegen, trillen, stijfheid, problemen met denken, angststoornissen, depressie, etc.
~
Judith Regendorp kwam als eerste het toneel op en deed de aftrap. Zij vertelde de bezoekers dat dit de eerst talkshow was in de nieuwe reeks, dit seizoen en ook dat haar vader de ziekte had.
Zij introduceerde daarna Eva Kingma, neuroloog WZA, en Mathilde Spoelstra, verpleegkundig specialist WZA, aan de bezoekers.
Een eerste opmerking die Judith maakte was dat Parkinson een progressieve ziekte is – dat werd bevestigd door Eva en Mathilde – en dat het gebruik van pesticide een mogelijke oorzaak zou kunnen zijn. Zij vervolgde met het aanhalen van ‘onderzoeken’ die zouden beweren dat veel koffiedrinken en roken een oplossing zou zijn. Eva en Mathilde kwamen daar later op terug.
‘Er is steeds meer aandacht voor Parkinson.’ ‘Komt Parkinson vooral voor bij ouderen?’ Gevat antwoordde Eva ‘Wanneer ben je oud?’ en ‘Het komt zeker ook voor bij jongere mensen.’ Mathilde vulde aan: ‘Ze denken dat er circa 63.000 mensen in Nederland Parkinsonisme hebben, waarvan het merendeel van de mensen de ziekte van Parkinson heeft.’
‘Is dat altijd zo geweest?’ Eva: ‘Mogelijk is dat eerder niet als zodanig herkend. Nu is het heel duidelijk en betreft het een hele diverse groep mensen. De ziekte heeft een ander gezicht.’
Eerder werd er vooral gedacht dat oudere mannen de ziekte kregen en minder vrouwen; tegenwoordig is dat veel meer divers.
~
In een filmpje kregen we de 30-jarige Annelien Oosterbaan te zien. Zij is arts-onderzoeker bij RadboudUMC en Erasmus Universiteit. Een ‘frozen shoulder’ zorgde voor klachten en die leken maar niet over te gaan. Nadere onderzoeken resulteerden in de diagnose Parkinson.
‘Sta vooral niet stil bij Parkinson’
De film is te zien via deze link: https://www.youtube.com/watch?v=deI7Jhesh-A
Zij vertelde ook dat haar klachten toenemen als zij niet exact haar medicatie inneemt. Eva vulde later aan dat het belangrijk is dat de ‘spiegel’ op peil blijft en dat vooral de tijdstippen van inname van medicatie erg belangrijk zijn. Het is dus vooral van belang om het ‘uitwerken’ van een medicijn te voorkómen. Dat luistert vrij nauw en is zeer specifiek: te late inname kan leiden tot toename van de klachten {stijf, traag, etc.} en een te hoge opname kan juist weer leiden tot ‘over beweeglijkheid.’
Mathilde vulde aan dat het belangrijk is om de medicatie in te nemen met water en niet bijvoorbeeld met een glas melk of een kom yoghurt. Die bevatten eiwitten en die ‘winnen’ het van de medicatie, waardoor er kans is dat de medicatie minder goed werkt.
‘Is Parkinson erfelijk?’ ‘Dat kan. Wanneer je op jongere leeftijd Parkinson krijgt is de kans groter dat er een erfelijke oorzaak is. Het komt dan iets vaker voor bij mannen.’
Dit is het geval bij ongeveer 15% van alle patiënten en dan komt het vooral voor op jongere leeftijd en vaker bij mannen.’
~
‘Parkinson is vooral een ziekte die heel geleidelijk ontstaat.’ Allerlei ‘vage’ klachten zijn niet direct te relateren aan Parkinson: ‘Klachten die niet even maar heel lang blijven aanhouden.’
Het is dus niet direct een klacht waarvoor je bij een neuroloog komt. Echter, bij het ontstaan van diverse andere klachten, zoals bijvoorbeeld trillen, anders bewegen {zoals bij Annelien Oosterbaan met haar frozen shoulder; hetgeen uiteindelijk rigiditeit in de arm in haar geheel bleek}, onrustig slapen, stemmingsklachten zijn klachten die aanleiding geven tot een bezoek aan de neuroloog {wel uitsluitend onder verwijzing van huisarts of andere specialist}.
‘Je verneemt het niet direct, maar het sluipt er langzaam in.’
Tijdens een consult bij de neuroloog volgt in eerste instantie een spervuur van vragen. Judith vergeleek dit met een politie ondervraging. Eva: ‘We vragen heel veel aan de patiënt om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen. We onderzoeken ook, bijvoorbeeld het testen van de handen en voeten, vingertapping {kan de patiënt duim en wijsvinger in een continu tempo bewegen of treden daar verstoringen op; kan de patiënt dat symmetrisch doen of juist niet}, spierspanning, loopbewegingen, oogbewegingen, spierkracht, reflexen en een fysiek onderzoek. ‘In een half uur moet je iemands leven leren kennen.’
Soms is na afloop van een consult van 30 minuten al duidelijk dat de patiënt daadwerkelijk Parkinson heeft en volgt deze diagnose. Altijd vinden aanvullende onderzoeken plaats, zoals bijvoorbeeld een MRI-scan {is er zichtbare schade in de hersenen te zien en heeft dat een andere oorzaak?} om mogelijke andere oorzaken uit te sluiten.
Eva: ‘We willen vooral het verloop van de klachten weten.’
Het voorschrijven van medicatie, zoals Levodopa {dit medicijn wordt in de hersenen omgezet in dopamine} vindt in overleg met de patiënt plaats. ‘Dat is een afweging, namelijk of de patiënt dat wil {als iemand zich nog prima kan redden kan een patiënt ervoor kiezen om dat nu {nog} niet te gebruiken} en het afnemen van de klachten.
‘Eigenlijk is er geen reden om medicatie uit te stellen, want het gaat immers om kwaliteit van leven.’ Medicatie starten of uitstellen beïnvloedt niet het onderliggende ziekteproces.
Duidelijk is dat Parkinson bij elke patiënt een eigen beloop heeft. Bij de een ontstaan de klachten veel geleidelijker en bij een andere patiënt juist veel progressiever. ‘Het is onvoorspelbaar. Uiteindelijk komt elke patiënt op een punt dat Levodopa noodzakelijk is.’
Soms is de reactie op deze medicatie heel snel maar dat hangt soms af van de duur van de klachten.
Ook sport is voor patiënten met Parkinson heel belangrijk. ‘Sport kan de kwaliteit van leven verbeteren.’ Vaak verwijst de neuroloog of de verpleegkundig specialist de patiënt door naar de fysiotherapeut voor introductie en adviezen.
De mentale gezondheid is ook een aspect waar de neuroloog en de verpleegkundig specialist alert op zijn. Patiënten kunnen soms meer beren op de weg zien, meer angstig zijn, somber zijn of er juist voor kiezen om minder naar buiten te gaan: ‘Het komt er niet van.’
Ook zijn zij alert op stemmingswisselingen, angsten, etc. en zij verwijzen dan door naar de neuropsycholoog of naar de medisch maatschappelijk werker.
Duidelijk is dat sommige patiënten al wel een vermoeden hadden wat er speelt.
Een ander item dat het voetlicht zag was: ‘Ga je dood aan Parkinson?’ het antwoord is heel duidelijk: Nee! Er is geen duidelijke correlatie tussen Parkinson en de dood c.q. mensen gaan meestal niet dood aan Parkinson, maar kunnen wel overlijden aan gerelateerde aandoeningen {zoals bijvoorbeeld longontsteking door verslikken}.
Terugkomend op roken en veel koffiedrinken: Een aantal onderzoeken suggereren dat nicotine en {veel} koffiedrinken de voortgang van Parkinson zouden kunnen vertragen. Echter: 1) Het is géén klinisch bruikbare interventie en 2) roken kan weer resulteren in hele andere klachten. Om dat nu aan te bevelen?
~
Tijdens de talkshow was het muisstil en luisterden alle bezoekers gebiologeerd.
~
In de pauze kregen de bezoekers de gelegenheid om vragen te formuleren, Daarna werden deze verzameld en werden na de pauze besproken.
Ilona Klopstra, ontwikkelaar programmering en innovatie maatschappelijke thema’s van De Nieuwe Kolk: ‘De samenwerking tussen WZA en DNK ontstond al tijdens voorbesprekingen vóór corona. Juist ook omdat sommige mensen een bezoek aan het ziekenhuis drempelverhogend ervaren {Eerder hield WZA Publiekslezingen in de grote vergaderzaal van het WZA}.
Na corona gingen WZA en DNK de samenwerking aan, waardoor de talkshows nu plaatsvinden in DNK {toevoeging: er vinden nog stééds bijeenkomsten plaats in het WZA {zoals bijvoorbeeld het IC-nazorgcafé voor mensen die op de IC hebben gelegen en hun naasten} en ook andere bijeenkomsten op andere locaties}.
De avond was in ieder geval heel informatief, zo tekende ik op van vele bezoekers.
~
~
Tip: De volgende Dokter in de Zaal vindt plaats op dinsdagavond 19 november 2024. Het thema is dan: ‘Omgaan met ziekte.’
